రామ గోపాలమ్ !

కోలాచలం పెద్ది భట్టు కవి శ్రీరాముని పరంగానూ, గోపాలుని పరంగానూ చెప్పిన చక్కని శ్లోకమిది ...
య:పూతనా మారణ లబ్ధ వర్ణ:
కా కోదరోయేన వినీత దర్ప:
యస్సత్యభామా సహితస్సపాయా
న్నాధో యదునా మధనా రఘూణామ్.

ముందుగా గోపాలుని పరంగా అర్ధాన్ని చూదామా !

య:, పూతనా,మారణ లబ్ధ వర్ణ: = ఎవడు పూతనను చంపి కీర్తి పొందెనో
యేన కాకోదర: , వినీత దర్ప: = ఎవని చేత కాళీయుని గర్వం అణచి వేయ బడిందో
య:, సత్యభామా సహిత: = ఎవడు సత్యభామతో కూడి ఉంటాడో
యదూనాం నాధ: , స: , పాయాత్ = అట్టి యదువంశ ప్రభువయిన గోపాలుడు కాపాడు గాక !

ఇక, శ్రీరాముని పరంగా అర్ధం పరిశీలిద్దామా !

య: , పూత నామా = ఎవడు పవిత్రమైన పేరు గల వాడో
రణ లబ్ధ వర్ణ: = ఎవడు యుద్ధంలో కీర్తిని గడించాడో
అదర:, కాక: , వినీత దర్ప: = భయం లేని కాకాసురుని గర్వం అణచి వేసాడో
య: , సత్య , భా , మా, సహిత: = ఎవడు సత్యము, కాంతి మరియు లక్ష్మిలతో కూడిన వాడో
స: , రఘూణామ్ నాధ: , పాయాత్ = అట్టి రఘువంశ ప్రభువు కాపాడు గాక !!
తెలుగు సాహిత్యంలో కూడ ద్వ్యర్ధి , త్ర్యర్ధి కావ్యాలు రాఘవ పాండవీయం వంటివి ఉన్నవి. వీలున్నపుడు వాటిని గురించి ...